دکتر علی دارابی در یادداشتی با اشاره به 16 آذر روز دانشجو، سرآغاز و تداوم جنبش دانشجویی در ایران را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
دکتر علی دارابی استاد ارتباطات و علوم سیاسی در یادداشتی به مناسبت شانزدهم آذرماه که با عنوان روز دانشجو نامگذاری شده است، به نقد و تحلیل سرآغاز و زمینه‌های شکل‌گیری جنبش دانشجویی و تداوم آن در ایران پرداخته است.
وی در آغاز با بیان اینکه  16 ‌آذر ‌1332 جنبش دانشجویی در ایران و در ادامه مسیر مبارزه با استبداد داخلی (رژیم پهلوی) و استعمار خارجی (سلطه آمریکا و بیگانگان) اعلام موجودیت کرده آورده است: از آن سال‌ها تا کنون این «جنبش» در تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی ایران فراز و فرودهای مختلف داشته است از این رو آسیب‌شناسی تشکل‌ها و جنبش‌های دانشجویی در ایران از اهمیت خاصی برخوردار است.
دکتر دارابی حفظ استقلال را یکی از مولفه‌های اصلی در بررسی جنبش دانشجویی ایران دانسته و خاطرنشان کرده است: تشکل‌های دانشجویی با حفظ استقلال و هویت خود می‌توانند تأثیرگذار و نقش‌آفرین باشند و همین ویژگی در طول ادوار و زمان‌های مختلف توانسته است به این جنبش اعتبار و منزلت ببخشد. اگر تشکل‌های دانشجویی ابزار قدرت‌های سیاسی شوند و موضع‌گیری‌ها، حرکت‌ها، رفتارهای خود را بر اساس «پدرخوانده‌های سیاسی» تنظیم کنند همین وضعیت کنونی را شاهد هستیم که دانشجویان به مثابه سازمان رأی در رقابت‌های سیاسی عمل کند و بعد از اتمام آن «نقشی در مدیریت امور» نداشته باشند. دانشجویان نباید اجازه دهند از آنان به‌عنوان «پادوهای سیاسی»استفاده کنند. پایگاه و منزلت اجتماعی دانشجویان از اعتبار خاصی در جامعه ایران برخوردار است.
این استاد دانشگاه با اشاره به رویه سکوت نابهنگام و سخن بی‌موقع به عنوان یکی از آسیب‌های جنبش دانشجویی در ایران آورده است: این جنبش اجتماعی در خط مقدم آگاهی بخشی، روشنگری، پرسش‌گری و مطالبه‌گری است. در این سال‌ها سکوت، انفعال، نظاره‌گری، سردرگمی از یک سو و افراطی‌گری، رادیکالیسم، شعارگرایی و سطحی‌گرایی را به مثابه افراط و تفریط در میان دانشجویان شاهد هستیم. البته این موضوع درباره برخی از تشکل‌ها که «با درک درست شرایط و مقتضیات زمان» وارد عرصه شده‌اند و به تکلیف دینی، ملی، انقلابی و انسانی خود عمل کرده‌اند صدق نمی‌کند. «بسیج دانشجویی» مصداق بارز عمل به وظیفه در شرایط زمان است.
دکتر دارابی با طرح این سوال که تشکل‌های دانشجویی وقتی در سر بزنگاه‌ها غایب هستند چگونه می‌توان از آنها انتظار «روشن‌گری و بیدار باش» داشت؟ تصریح کرده است: انتخابات، عملکرد دولت‌ها، مسائل و مشکلات اقتصادی، چالش‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی، برجام و پسا برجام، اصل تفکیک قوا، عملکرد مجلس و قوه‌قضاییه، وضعیت علم، فرهنگ و هنر کشور، تحزب سیاسی و چالش‌های آن، کرونا و پیامدهای آن و ده‌ها مسائل خرد و کلان در کشور وجود دارد که اثری از دانشجویان دیده‌نمی‌شود؟! سکوت نا بهنگام و سخن بی‌موقع مصداق بارز این نوع وضعیت و عملکرد تشکل‌های دانشجویی است که به ‌شدت مورد انتقاد است.
وی در ادامه به یکی دیگر از بزرگ‌ترین چالش‌ها و خطرهایی که جنبش دانشجویی را همواره از گذشته تا‌کنون تهدید می‌کند پرداخته و خاطرنشان کرده است: «یأس و ناامیدی» از اصلاح امور و اثر بخش بودن فعالیت‌های دانشجویی است. این پرسش مهم حتی در دوران مبارزه با رژیم مستبد، دیکتاتور، وابسته و غیر مردمی پهلوی هم در میان بخش‌های زیادی از دانشجویان مطرح بود. بعد از انقلاب اسلامی هم در ادوار و دولت‌های مختلف این پرسش همواره وجود داشته است.
البته عملکرد برخی دولت‌ها در به‌وجود آمدن این احساس ناامیدی هم تأثیر داشته است. آن هنگامی که سقف تحمل و مدارای سیاسی دولت‌ها با دانشجویان و مطالبه‌گری و نقد آنان به شدت کاسته می‌شود و به‌جای گفت‌و‌گو و پاسخگویی از ابزار قدرت و برخورد با جوانان استفاده می‌شود که این بزر‌گ‌ترین ضربه به استقلال، آزادی، مردم‌سالاری، جمهوریت و تضارب آراء و تحمل عقاید مختلف است.
این استاد دانشگاه در خاتمه با گرامیداشت یاد و اره شهیدان دانشجو که برای استقلال، آزادی، آبادانی، امنیت، پیشرفت و توسعه همه‌جانبه کشور تلاش کردند و به شهادت رسیدند آورده است: آرزوی حضور مؤثر و قدرتمند دانشجویان در صحنه‌های مختلف کشور را داریم. دانشجو فرزند زمان خویش است، باید به موقع سخن بگوید، اعتراض کند و دولت‌ها باید آن را به رسمیت بشناسند و برای آن احترام قائل باشند.