مستند صبح امید - صفحه محتوای سیما
نمایشگر دسته ای مطالب
مستند صبح امید
مستند صبح امید
تهیه کننده و کارگردان: زهرا ایران نژاد
تصویربردار: مجید ایراندوست
صدابردار: حمید فغفوری
نویسنده: مجتبی طالبی
گوینده: داوود سعیدی
تدوین و صداگزاری: رامین روشنی
صبح امید برنامه مستندی داستانی است که در سیمای مرکز گلستان تولید شده است. در این برنامه از زندگی روزمره یک خانواده روستایی با هدف نحوه کسب درآمد آنها ، فیلم گرفته شده است و به طور کلی بحث تسریب کربن در درسطح روستاهای گلستان می پردازد و اینکه مزایای متعددی برای روستاییان و خاک مراتع دارد، از جمله این مزایا می توان به ایجاد اشتغال برای مردم روستایی، کاشت گیاهان دارویی و بهبود وضعیت پوشش گیاهی، اشاره کرد.
پروژه ترسیب کربن که در خصوص مسائل مربوط به منابع طبیعی، جذب کربن و توسعه فضای سبز و حفظ منابع طبیعی میباشد تنها به عنوان یک حلقه از زنجیره مربوط به توسعه بوده که برای توفیق آن قدمهایی برداشته شده است.
ترسیب کربن به جذب دی اکسید کربن اضافی جو توسط اندامهای هوایی و زیرزمینی گیاهان مرتعی به منظور کاهش اثرات سوء پدیده گرمایش زمین، ترسیب کربن گفته میشود. حدود 60% گرمای زمین بخاطر دی اکسید کربن این گاز است و اگر کسی بتواند دیاکسیدکربن را کنترل کند یا کم کند یا کاهش دهد تا 70% اثر گازهای گلخانهای را کم کرده است؛ پروژه ترسیب کربن میخواهد دی اکسید کربن را به عنوان مهمترین گاز گلخانهای کاهش دهد. از سال 1860 هرچه زمان گذشته دما بالاتر رفته و تقریباً به همان میزان دیاکسیدکربن هم زیاد شده است؛ یعنی میزان دی اکسید کربن با دما رابطه تقریباً مستقیمی دارد و هر چه زمین گرم شود به ازای یک درجه سانتیگراد افزایش دما شش درصد رطوبتگیری جو زیاد میشود اما به دلیل گرما این رطوبت از هم پراکنده است. به زبان دیگر ابر وجود دارد اما بارندگی وجود ندارد و ابرها از بالای سرمان رد میشود. به عبارت دیگر رطوبتگیری جو زیاد است اما درجه هوا برای بارش باران و برف کم نمیشود.
در هر حال اگر زمین گرم شود بارش کم میشود و بیابانزایی اتفاق میافتد و نهایتاً دامداری و مسائل دیگر با مشکل مواجه شده و فقر بوجود خواهد آمد. فقر بوتهکنی را به همراه دارد و دیاکسیدکربن کمتر جذب میشود یعنی زمین سرد نمیشود و همه اینها زنجیروار با هم ارتباط دارد که مثلاً از کندن یک بوته شروع میشود. متاسفانه تغییر اقلیم طبعاتش به افراد محروم و قشر بیبضاعت جامعه میرسد و مشکلاتش برای آنها به وجود میآید. اما میتوان این چرخه را اصلاح نمود به این صورت که اگر مراتع احیا شود خودبخود دیاکسیدکربن جذب خواهد شد؛ زمین سرد شده و بارش انجام خواهد گرفت و مراتع بهبود مییابد.
ستراتژی پروژه "احیای مراتع تخریب یافته برای مردم و با مردم (یعنی از نهالکاری صرف به بهرهگیری مردم از منافع نهالکاری)، اتخاذ رویکردی یکپارچه و همهجانبهنگر و استفاده از همکاری توأم زنان، مردان و جوانان، در مدیریت مراتع (از طریق تعقیب اهداف توسط همه مردم و استفاده از نظرات ایشان)" میباشد. اجزای این پروژه را نیز میتوان به چهار بخش "محرومیتزدایی"، "مشارکت و کار گروهی"، "مشارکت و توانمندسازی جوامع محلی" و "احیای مراتع و ارائه مدلسازی ترسیب کربن" تقسیم نمود. اگرچه در توسعه بحث میشود که باید تحقق این مسئله از پایین به بالا باشد ولی عملاً در برخی مواقع از بالا به پایین هم انجام میشود. در این پروژه خیلی از موارد از مدیریت مرکزی به مدیریت محلی و مردم تفویض شده است و این خود میتواند حداقل برای پروژههای مرتبط با مراتع و منابع طبیعی الگویی باشد؛ هرچند معمولاً مدیریت برخی از موارد در اختیار مدیریت مرکزی باقی میماند.
مشارکت در این پروژه از طریق روش بسیج جوامع محلی انجام میشود که در این پروژه این امر بومی شده است. مشارکت جلب نمیشود مگر اینکه انواع سرمایه در سطح محلی تقویت و در کنار هم مورد استفاده قرار گیرد:
ـ سرمایه اجتماعی مردم جهت افزایش قدرت تصمیمگیری و توانمندسازی آنها،
ـ سرمایههای مالی (نیازهای مالی صرفاً از طریق دولت تأمین نشود بلکه بخشی از طریق خود مردم باشد)،
ـ سرمایههای انسانی (بهعنوان موثرترین نقش و موتور تحرک توسعه از طریق ارتقاء سطح سواد و آموزش شغلهای درآمدزا و . . . )،
ـ سرمایههای محیطی (با هدف احیاء پایدار مرتع نه صرفاً نهالکاری) از طریق فرهنگسازی در مدارس و معرفی انرژیهای نو و مشاغل جایگزین و . . . و
ـ نهایتاً سرمایههای فیزیکی
در خصوص حفظ و احیاء و مراتع، به غیر از بحث مشارکت مردم و توانمندسازی و آموزش آنها، باید از روشهایی استفاده شود که وقتی مجری پروژه با اتمام زمان انجام کار کنار میرود مردم بتوانند ادامهدهنده آن باشند. لذا استفاده از برخی از فناوریهای پیشرفته مثل بارور کردن ابرها در چنین پروژههای توسعه پایدار روستائی کاربرد ندارد. یکی از ویژگیهای این پروژه بومی شدن فعالیتهای گروه اجرای پروژه بوده است بطوریکه هر کاری که انجام شده بگونهای است که مردم خودشان میتوانند ادامهدهنده آن باشند. این از معدود پروژههای با این ویژگی است که در آن، مثلاً مردم مراتع خودشان را بیمه میکنند. در حال حاضر محافظت پایدار از مراتع در این منطقه با تعیین محافظ افتخاری از بین خود مردم که حقوقی هم از دولت نگیرد در حال انجام است. دلیل این مسئله پیوستگی اهداف پروژه با اقتصاد مردم است. به عبارت دیگر این هدف پروژه با توجه همزمان به دو مولفه توسعه پایدار و مشارکت مردمی یعنی امنیت اقتصادی و امنیت اجتماعی محقق شده است.