عشق و دلدادگی به امام حسین (ع) از آمریکا تا کربلا

فصل نخست مستند ضریح امام حسین که در هفت قسمت برای پخش از سیمای جمهوری اسلامی ایران آماده شده در مراسمی ویژه با حضور استاد فرشچیان نگارگر برجسته کشور اکران خصوصی شد.

ساخت ضریح امام حسین (ع) به دست هنرمندان برجسته ایرانی و کمک‌های مردمی تمام ارادتمندان به ساحت مقدس ائمه معصومین(ع) در ایران و سایر نقاط جهان از خرداد سال 1387 آغاز شد و در مهر 91 به اتمام رسید و در همان سال طی یک کاروان با شکوه در میان استقبال و بدرقه میلیون‌ها ایرانی به عراق منتقل و پس از عملیات 52 روزه تعویض و ضریح جدید نیز 15 مهر 91 رونمایی شد.

این ضریح کم‌نظیر حاصل زحمات شبانه‌روزی اساتید، هنرمندان، صنعتگران و شیفتگانی بود که تمام هم و غم خویش را در هر چه پرشکوه‌تر شدن این کار عظیم به کار بستند و نتیجه اشک‌ها و ایثارهای دلباختگانی بود که از جان و دل هدایا و دعاهای شان را نثار این کار کردند.

حال پس از گذشت حدود 6 سال از زمان آغاز مراحل ساخت و پس از آن انتقال و نصب گرچه خاطرات زیادی به جای مانده است و سینه به سینه منتقل می‌شود اما آنچه در تاریخ به یادگار خواهد ماند، تصاویری است که در این سال‌ها توسط دوربین‌ها لحظه به لحظه از مراحل مختلف به ثبت رسیده است.

و اما اکنون فصل نخست این واقعه ماندگار بر روی پرده نقره‌ای سینما وتوس قم رفت و اعضای هیئت امنا، دست‌اندرکاران، هنرمندان و مسئولان و در راس آنها استاد فرشچیان نگارگر برجسته کشور به صورت وی‍ژه به نظاره آن نشستند.

لحظات نابی که هنگام پخش آن اشک بسیاری از حاضرین در سالن را سرازیر و برای آنان که دست اندرکار بودند خاطرات شیرین همنشینی با ضریح را زنده کرد.

اما قبل از نمایش این مستند محمود پارچه باف که مدیریت پروژه ساخت ضریح امام حسین(ع) را بر عهده داشت پشت تریبون رفت و در مورد این فیلم مستند گفت: این فصل نخست مستند ضریح است که مربوط به مراحل ساخت آن در شهر مقدس قم می‌شود و با عنوان «عاشقی» به نمایش در می‌آید.

وی ابراز امیدواری کرد که این روند ادامه داشته باشد و هر سال به بهانه ضریح مطهر برنامه و همایشی برگزار و از دستاورد جدیدی در وادی فرهنگ پرده‌برداری شود.

پارچه‌باف دوران حضور ضریح مطهر را در شهر قم دوران پربار و دریایی از مضامین عاشقانه و صادقانه‌ای دانست که هر کس خود را در این دریا غوطه‌ور ساخت درهای گران‌بهایی صید کرد.

وی خاطرنشان کرد: در طول تاریخ اتفاقات بزرگ و کوچک فراوانی رخ داده و آن چه این اتفاقات را ماندگار و از دست درازی‌ها و تحریفات مصون نگه داشته، ثبت مستندات آن رویداد بوده است.

مدیر پروژه ساخت ضریح مطهر اباعبدالله(ع) با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای ساخت مستند ضریح گفت:‌ تلاش طولانی مدت گروه مستند ساز نیز در راستای ثبت این تلاش‌ها بوده و آنچه امروز به نمایش در می‌آید حاصل بیش از 4 سال حضور این عزیزان در متن و حاشیه امور مربوط به ضریح مطهر است.

وی ادامه داد: در طول ساخت ضریح مطهر عوامل هنری، فنی و اجرایی فراوانی دخیل بودند که گاهی تعدادشان به بیش از 100 نفر می‌رسید و روشن است به تصویر کشیدن تلاش‌های ایشان که هر یک در جای خویش مهم و قابل اعتناست امری نزدیک به محال است.

پارچه‌باف با بیان اینکه ساخت این مستند به مفهوم آن نیست که باب این کار در خصوص روند ساخت بسته شود، ابراز داشت: حکایت این ضریح چونان تمام امور مهم دیگر، حکایتی است ذوالابعاد که از هر سوی به آن نگریسته شود، ماجرایی دیگر را می‌توان به نظاره نشست.

وی با اشاره به مستند ساخت ضریح اظهار داشت: آنچه در این مستند به تصویر کشیده شده بیشتر پرداخت به ابعاد فنی و هنری کار با رویکردی فراشیعی و بلکه فرادینی است که هرکس در هر جای دنیا با هر اعتقاد و مذهبی بتواند با آن ارتباط برقرار کند.

مدیر پروژه ساخت ضریح اباعبدالله الحسین(ع) با بیان اینکه جنبه‌های فراوان دیگری وجود دارد که حکایت‌های متعددی را می‌توان از آن استخراج کرد، به اتفاقاتی اشاره کرد که در روزهای بازدید عمومی از ضریح در قم رخ داده بود و گفت: همه این اتفاقات بیانگر شیفتگی و شیدایی عاشقان اباعبدالله(ع) در اقشار گوناگون اجتماعی چه از داخل و چه از خارج کشور بود که هر کدام به تنهایی می‌تواند شالوده قدرتمندی برای فیلم‌های مستند و داستانی باشد.

وی در ادامه به برخی از این دلدادگی‌ها اشاره کرد و اظهار داشت: از پیرزنی که پس انداز بیست ساله خود را تقدیم کرد تا زوج‌های جوانی که طلا و جواهرات خود را تقدیم کردند و یا چشمان اشکباری که هیچ دارایی مادی برای اهدا نداشتند و اشک و دعا بزرگترین سرمایه حیات‌شان را پای این کار ریختند تنها گوشه‌ای کوچک از این شیدایی‌های است.

بخش پایانی سخنان پارچه باف اختصاص داشت به تقدیر و تشکر از کسانی که در ساخت ضریح مطهر و این مستند تلاش کردند.

وی در عین حال گفت: یقینا اسامی این افراد در دفتر عنایات سیدالشهدا (ع) ثبت و ضبط است و دعا می‌کنیم که این لطف و نظر در طول زندگی خود و آیندگان‌شان جاری و ساری باشد.

پس از سخنان پارچه‌باف دو قسمت از فصل نخست مستند ضریح به نمایش درآمد و پس آن استاد فرشچیان به روی سِن آمد و در سخنانی کوتاه گفت: زبانم قاصر است از آنکه به خاطر این عنایتی که به من شده است خدا را ستایش کنم.

وی با قرائت شعر «از دست و زبان که برآید... کز عهده شکرش به در آید» اظهار کرد: منظور تقدیر از تمام زحماتی است که در ساخت این ضریح کشیده شده و کار‌های تحسین انگیزی که صورت گرفته فقط ستایش خدا است.

فرشچیان خاطرنشان کرد: ساخت ضریح وسیله‌ای است برای اینکه تقریب به خداوند بزرگ بیشتر شود و به خالق جهان نزدیک‌تر شویم وگرنه چوب و فلز همه جا هست.

وی ابراز کرد: این چند ساله که برای ضریح کار می‌کردیم صحنه‌هایی زیبا از عشق ورزی‌های ارادتمندان و شیفتگان اباعبدالله(ع) خلق شد که انسان را تحت تاثیر قرار می‌داد.

وی هیئت امنای ساخت ضریح اباعبدالله(ع) را انسان‌هایی شریف، دوست داشتنی و مقرب به درگاه الهی دانست که با علاقمندی و عشق و با تمام وجود خادم آستان اباعبدالله(ع) هستند.

فرشچیان در پایان برای همه هموطنان از شمال تا خلیج همیشگی فارس و از غرب تا شرق برکت، نعمت، گشایش و عنایت الهی را آرزو کرد.

پس از سخنان فرشچیان که مورد استقبال قرار گرفت قسمت سوم فصل نخست مستند ضریح که مربوط به استاد فرشچیان بود به نمایش در آمد و حاضرین را به شدت مورد تاثیر قرار داد.

از نکات قابل توجهی که در این قسمت به آن اشاره شد عدم دریافت هیچ مبلغی از سوی استاد فرشچیان برای طراحی این ضریح بود؛ این در حالی است که در ایام رونمایی از ضریح از سوی برخی از مغرضان عنوان شد استاد فرشچیان یک میلیارد تومان برای طراحی این ضریح دریافت کرده است.

مدیر پروژه ساخت ضریح امام حسین(ع) در این قسمت می‌گوید: با اینکه استاد فرشچیان در خارج از کشور ساکن بود گاها چندین بار برای بازدید پروژه از آمریکا به ایران و قم می‌آمد و در هتل هم ساکن می‌شد اما هیچ پولی دریافت نمی‌کرد و حتی اجازه نمی‌داد ما حتی هزینه هتل یا کرایه ماشین را پرداخت کنیم.

در ادامه قسمت پایانی مستند ضریح که شامل ساخت سقف داخل، ساخت پاسنگ نورپردازی و رونمایی ضریح در کربلا بود پخش شد و اینگونه فصل نخست این داستان به پایان رسید.

حجت الاسلام علیرضا تکیه‌ای سخنگوی هیئت امنای ساخت ضریح در پایان پخش این مجموعه پشت تریبون قرار گرفت و به اخلاص تمام دست اندرکاران ساخت ضریح اشاره کرد.

هنگامی که تکیه ای می‌خواست با دعا این مراسم را به پایان برساند فرشچیان که در طبقه بالای سالن نشسته بود با صدای بلند التماس دعا داشت که سالن را تحت تاثیر خود قرار داد.

حمید عطارد تهیه کننده و کارگردان مستند ضریح در گفت‌وگو یی در خصوص این مستند گفت: مستند ضریح سه مجموعه و روایت است که فصل نخست مربوط به طراحی و ساخت ضریح در ایران، فصل دوم مربوط به اتفاقات انتقال ضریح از قم به کربلا و فصل سوم مراحل تعویض ضریح قدیمی و جدید در کربلا است.

وی با بیان اینکه تدوین فصل نخست به پایان رسیده و آماده پخش از سیمای جمهوری اسلامی است، اظهار کرد: این فصل در هفت قسمت 40 دقیقه‌ای آماده پخش شده و در هر قسمت به موضوعی خاص پرداخته شده است.

عطارد فصل نخست را به دلیل تعدد سوژه و موضوعات از طراحی، خطاطی، ساخت اسکلت چوبی، نورپردازی و... سنگین‌تر از دو فصل دیگر دانست و افزود: همین امر موجب شد که ساخت فصل نخست نزدیک به چهار سال به طول بیانجامد.

وی ادامه داد: البته زمانی که ما کار را شروع کردیم پروژه ساخت ضریح شروع شده بود به همین دلیل بسیاری از تصاویر را نداشتیم و باید یک‌سری تصاویر را بازسازی می‌کردیم که این امر بر سختی‌های کار افزود.

تهیه کننده و کارگردان مستند ضریح در ادامه به تشریح قسمت‌های هفتگانه فصل نخست این مستند پرداخت و گفت: قسمت نخست مختصری از تاریخچه ضریح و بارگاه اباعبدالله(ع) از ابتدا تا امروز، قسمت دوم طراحی هندسی ضریح و مسائل مهندسی به همراه ساخت اسکلت چوبی، قسمت سوم طراحی هنری استاد فرشچیان، قسمت چهارم مراحل قلمزنی، آب کاری طلا و طراحی و ساخت گوی و ماسوله، قسمت پنجم تبرکات مردمی و برش طلا، قسمت ششم کمیته مفاهیم، خطاطی استاد موحد، زرگری و پرده‌برداری در قم و قسمت هفتم نیز ساخت سقف داخل، نورپردازی و رونمایی در کربلا را در بر می‌گیرد.

وی یادآور شد: برای نخستین بار فصل نخست را که آماده پخش است برای دست اندرکاران ضریح و هنرمندان و برنامه‌سازان سیما پخش کردیم تا از نقطه نظرات این دوستان استفاده کنیم.

عطارد با بیان اینکه طراحی ساخت ضریح امام حسین(ع) اتفاقی تاریخی در جهان اسلام است، خاطرنشان کرد: مستند ضریح نیز سندی تاریخی است که یک این اتفاق کم نظیر با ویژگی‌های خاص در تاریخ شیعه را به تصویر می‌کشد.

وی همچنین از آغاز مرحله تدوین فصل دوم مستند ضریح که مراحل انتقال ضریح از قم به کربلا را به تصویر می‌کشد خبر داد و گفت: سعی داریم این فصل را در هشت قسمت آماده پخش کنیم.

تهیه کننده و کارگردان مستند ضریح در پایان به معرفی عوامل ساخت مستند ضریح پرداخت و اظهار کرد: هادی سمیعی مدیر تصویربرداری و تدوین و صدا گذاری، سید احمد و سیدمحمود حسینی و صادق رمضانی تصویربرداران، حامد عطارد پژوهش، هاشم شریف زاده آهنگ‌ساز، سید مصطفی سیادت خواننده، محمدرضا دوست‌محمدی گوینده متن و حمیدرضا آزادگان نویسنده متن این کار بودند.

پس از پایان این برنامه که حدود پنج ساعت به طول انجامید بازار عکس یادگاری با استاد فرشچیان داغ بود و استاد با روی خوش پذیرای همه کسانی بود که به سراغش می‌آمدند.

گزارش: مهدی جعفری